Lịch sử Sông_Sa_Lung_(Thái_Bình)

Sông Sa Lung là sông đào. Công việc đào sông kéo dài 5 năm, từ 1896 đến 1900, được nguyên Thượng Thư Lương Quy Chính xin phép vua Thành Thái để tổ chức thiết kế, lập kế hoạch, xin tài chính, điều nhân công và trực tiếp chỉ huy[2].

Sau khi hoàn thành, con sông đã tạo điều kiện chủ động tưới và tiêu nước cho vùng đất nằm giữa hai sông là sông Tiên Hưng và sông Trà Lý, thuộc 4 huyện cũ, nay là hai huyện Hưng Hà và Đông Hưng của tỉnh Thái Bình.

Nước tưới được lấy từ sông Luộc tại cống Đào Thành ở huyện Hưng Hà, đặc biệt là lấy nước phù sa mùa hạ. Nhưng quan trọng hơn, đó là việc tiêu nước trong trường hợp mưa bão. Nhờ tưới tiêu thuận lợi mà vùng đất dọc sông chuyển đổi được sang hai vụ lúa một năm.[lower-alpha 1]

Vì là sông mới đào, không được đặt tên trước, nên tên sông có nhiều phiên bản khác nhau:[1]

  • Sông Sa Lung là tên được coi là chính thức hiện nay. Có ý kiến nói tên ban đầu là "sông Sa Lũng", nhưng người Pháp đọc thành "Sa Lung" rồi mọi người quen dùng. Ý kiến khác thì nói tư vấn thiết kế sông là kỹ sư Sa-lông, người Pháp lấy tên ông đặt cho tên sông trên các văn bản sức tới các địa phương, sau người Việt đọc chệch đi là Sa Lung.
  • Trực Giang là tên mang ý nghĩa "sông đi thẳng", nói đến cách xử lý "đi thẳng" khi đào sông mà có va vấp nhà thờ hay khu mộ của những gia đình có thế lực trong vùng. Trến bản đồ hay trên ảnh Google Earth có thể thấy sông đi thẳng, trừ một số đoạn lợi dụng ngòi lạch tự nhiên.
  • Sông Thái Sư là tên ghi trên bản đồ địa hình 1:50.000 ở tờ F-48-81C, "sông đào Thái Sư" ở tờ F-48-81D. Nó kế thừa bản đồ lập từ thời Pháp thuộc năm 1942, trong đó có thể người thời đó đã nhầm lẫn chức nguyên Thượng thư ra Thái sư [3].
  • Sông Thượng Hưng là tên gọi ngắn cho "sông do cụ Thượng thư làng Hưng đào"[lower-alpha 2], tồn tại vào nửa đầu thế kỷ 20 trong những người cảm nhận trực tiếp lợi ích của sông mang lại[2].
Các hình ảnh
  • Sông Sa Lung ở xã Liên Hoa
  • Cầu Hưng Đoài bắc qua sông Sa Lung. Cầu xây dựng cỡ năm 1970, bắc cao để thuyền đi bên dưới, nhưng nay bỏ hoang.
  • Sông Sa Lung tại làng Kim Bôi, xã Liên Hoa trên bản đồ ảnh Google Maps.